CKM

Kako bi poljoprivredno gazdinstvo koje se bavi (ili ima nameru da otpočne) organskom proizvodnjom dobilo sertifikat organskog proizvođača, nužno je da ispuni sve Zakonom propisane uslove. Ako planirate da se uključite u ovaj proces moraćete dobro da proučite sve metode organskog uzgoja, kao i pravne akte kojima je on regulisan.

Organska proizvodnja se reguliše sa tri pravna akta, a to su:

• Zakon o organskoj proizvodnji
• Pravilnik o kontroli i sertifikaciji u organskoj proizvodnji i metodama organske proizvodnje
• Pravilnik o dokumentaciji koja se dostavlja ovlašćenoj kontrolnoj organizaciji radi izdavanja potvrde, kao i uslovima i načinu prodaje organskih proizvoda

Zakon o organskoj proizvodnji (Službeni glasnik broj 30/10 i 17/19)

Ovim zakonom uređuje se proizvodnja poljoprivrednih i drugih proizvoda metodama organske proizvodnje (u daljem tekstu: organska proizvodnja), ciljevi i načela organske proizvodnje, metode organske proizvodnje, kontrola i sertifikacija u organskoj proizvodnji, prerada, obeležavanje, skladištenje, prevoz, promet, uvoz i izvoz organskih proizvoda, kao i druga pitanja od značaja za organsku proizvodnju.

Odredbe ovog zakona primenjuju se na proizvode koji potiču iz svih faza organske biljne i stočarske proizvodnje, uključujući životinjsku akvakulturu, kada su ti proizvodi namenjeni prometu i to:

• primarne poljoprivredne proizvode;
• prerađene poljoprivredne proizvode koji se koriste kao hrana;
• hranu za životinje;
• seme, rasad i sadni materijal;
• kvasce koji se koriste kao hrana i hrana za životinje.

Proizvodi dobijeni lovom divljih životinja i ribolovom ne smatraju se proizvodima organske proizvodnje.

Pravilnik o kontroli i sertifikaciji u organskoj proizvodnji i metodama organske proizvodnje (Službeni glasnik broj 95/20 i 19/21)

Ovim pravilnikom bliže se propisuju uslovi koje treba da ispuni kontrolna organizacija za obavljanje poslova kontrole i sertifikacije u organskoj proizvodnji:

• metode organske biljne i stočarske proizvodnje
• dužina trajanja perioda konverzije u biljnoj i stočarskoj proizvodnji
• način vršenja kontrole u organskoj proizvodnji i mere koje ovlašćena kontrolna organizacija određuje u slučaju utvrđenih nepravilnosti u načinu obavljanja proizvodnje organskih proizvoda
• sadržina i obrazac evidencije koju vodi ovlašćena kontrolna organizacija, kao i način vođenja te evidencije
• sadržina i obrazac zbirne evidencije
• tehnološki postupci prerade u organskoj proizvodnji
• sastojci, aditivi i pomoćne supstance koje se koriste u preradi organskih proizvoda
• način čišćenja i sredstva za čišćenje tehnoloških linija
• izgled oznake i nacionalnog znaka organskih proizvoda
• način pakovanja uz pomoć mašine za pakovanje
• način skladištenja i prevoza organskih proizvoda

Pravilnik o dokumentaciji koja se dostavlja ovlašćenoj kontrolnoj organizaciji radi izdavanja potvrde, kao i uslovima i načinu prodaje organskih proizvoda (Službeni glasnik broj 88/16)

Ovim pravilnikom bliže se propisuje dokumentacija koja se dostavlja ovlašćenoj kontrolnoj organizaciji radi izdavanja potvrde o tome da je sertifikovani organski proizvod koji se uvozi proizveden u skladu sa zakonom kojim se uređuje organska proizvodnja i propisima donetim na osnovu tog zakona (u daljem tekstu: potvrda), kao i uslovi i način prodaje organskih proizvoda koji se mogu prodavati zajedno sa proizvodima iz konvencionalne proizvodnje samo ako su upakovani.

Dakle, organski proizvod mora biti proizveden uz strogo poštovanje propisa nadležnih institucija – korišćenje samo dozvoljenih sredstava za prihranu zemljišta, bilja ili stoke, održavanje higijene propisanim sredstvima, pakovanje pomoću mašine za pakovanje koja na proizvodima neće ostaviti trag ulja ili druge nečistoće itd.

Kako se uključiti u proces sertifikovane organske proizvodnje?

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede  svake kalendarske godine određuje kontrolne organizacije koje će biti nadležne za obavljanje poslova kontrole i sertifikacije u organskoj proizvodnji. Za 2021. godinu to su sledeće organizacije:

• “Centar za ispitivanje namirnica” DOO, Beograd
• “Ecocert Balkan” DOO, Beograd – Zemun
• “Ecovivendi” DOO, Beograd
• “SGS Beograd” DOO, Beograd
• “TMS CEE” DOO, Beograd

Poljoprivredno gazdinstvo podnosi prijavu nadležnoj kontrolnoj organizaciji. Nakon podnešene prijave, kontrolna organizacija i proizvođač potpisuju ugovor o vršenju kontrole i sertifikacije u organskoj proizvodnji. Proizvođač dobija evidencioni broj, postaje organski proizvođač i ulazi u stanje konverzije.

Koliko traje period konverzije u biljnoj proizvodnji?

Period konverzije treba da omogući zemljištu da se “očisti” od pesticida i raznih drugih neorganskih proizvoda koji su na njemu korišteni u periodu pre organske proizvodnje. Od vrste biljne kulture zavisiće i dužina trajanja perioda konverzije:

• Za jednogodišnje biljne vrste trajaće najmanje 2 godine pre prve setve.
• Za višegodišnje biljne vrste period konverzije je najmanje 3 godine pre prve berbe proizvoda koji će biti označeni kao organski.
• Za pašnjake i višegodišnje krmno bilje neophodno je sačekati najmanje 2 godine, pre nego što se može koristiti za ishranu životinja u organskoj proizvodnji

Nakon što je potpisan ugovor o poljoprivrednoj proizvodnji, proizvođač je dužan da postupa po metodama organskog uzgoja i da poštuje sve Zakonom propisane norme organske proizvodnje. Sva pomoćna sredstva moraju biti odobrena od strane Pravilnika, baš kao i način obeležavanja, način pakovanja odnosno mašine za pakovanje, način skladištenja i transporta organskih proizvoda.

Organski proizvođač mora obaveštavati kontrolnu organizaciju o dinamici organske proizvodnje. Dužan je da vodi pisanu evidenciju o organskoj proizvodnji na način koji je određen od strane kontrolne organizacije. Organski proizvođač u svakom momentu mora dati pristup kontrolnoj organizaciji svim aspektima organske proizvodnje u cilju vršenja kontrole i provere.